Τα Χριστούγεννα των παιδικών μου χρόνων

Κοντεύουν Χριστούγεννα και ακόμα το σπίτι μου δεν έχει πάρει γιορτινή μορφή. Γύρισα χθες βράδυ αργά από μια επαρχιακή πόλη, όπου με οδήγησαν επαγγελματικοί λόγοι και πήγα κατευθείαν στο κρεβάτι μου. Σήμερα το πρωί που ξύπνησα σκεφτόμουνα από πού να αρχίσω και πού να τελειώσω. Είναι και το μελαγχολικό κλίμα των ημερών που δεν μου άφησε καμιά όρεξη για εορταστικό διάκοσμο. Κάτι όμως πρέπει να στολίσω, έτσι για το καλό. Έστω ένα μικρό ψεύτικο δεντράκι. Ψεύτικό;;; Ναι ψεύτικο. Και τότε το μυαλό μου τρέχει στο χριστουγεννιάτικο δέντρο των παιδικών μου χρόνων. Τότε στον Καραβά της Κερύνειας……

Πάνε πολλά χρόνια πια που άφησα πίσω μου τα παιδικά μου χρόνια, αλλά πάντα θυμάμαι τη χαρά και την προσμονή που ένιωθα, ενόψει των Χριστουγέννων. Τι ήταν για μένα τότε τα Χριστούγεννα?? Ήταν «η αλλαγή στη ρουτίνα, η τρέλα στο μεσοχείμωνο, τα μυστικά κι οι αγκαλιές, οι χαρούμενες οικογενειακές συνάξεις, οι συναντήσεις με εξαδέλφια που κατοικούσαν μακριά και τέλος οι κάρτες από φίλους που είχαν χαθεί .."

Γύρω στη γιορτή του Αγίου Σπυρίδωνα πηγαίναμε στο βουνό για να διαλέξουμε και να κόψουμε το δέντρο που θα στολίζαμε. Βλέπετε το χωριό μας απλωνόταν μεταξύ βουνού και θάλασσας!! Κόβαμε λοιπόν το δεντράκι μας, πεύκο, κατά προτίμηση, καμιά φορά και κυπαρίσσι και γυρίζαμε χαρούμενοι στο σπίτι. Το στολίζαμε με μπάλες, μπαλόνια (φούσκες λέμε τα μπαλόνια στην Κύπρο), χάρτινους Άη Βασίληδες κλπ. Στο τέλος τυλίγαμε όλο το δέντρο με ένα λεπτό βαμβάκι (βλ. τη φωτογραφία πάνω, όπου η μικρή Μερόπη φαίνεται τόσο ευτυχισμένη!). Τα λαμπάκια δεν υπήρχαν τότε, ήρθαν αργότερα. Η μαμά μου και η γιαγιά, που έμενε δίπλα από το σπίτι μας, ετοίμαζαν τα χριστουγεννιάτικα γλυκά, δηλαδή τα «δάχτυλα» (κάτι σαν τις δίπλες γεμιστές όμως με αμύγδαλο) και τους κουραμπιέδες. Τα μελομακάρονα δεν τα συνηθίζαμε στην Κύπρο τότε, τα τελευταία χρόνια ήρθαν. Επίσης ζύμωναν και έψηναν στο χωριάτικο φούρνο της γιαγιάς τα χριστόψωμα, καθώς και κουλούρια σε διάφορα σχήματα. Όλες αυτές οι προετοιμασίες ήταν για μας τα παιδιά μια χαρούμενη γιορτή.

Τη νύχτα της παραμονής των Χριστουγέννων πηγαίναμε στην Εκκλησία. Τότε για μας η Εκκλησία ήταν χαρά. Χαρά και το εορταστικό τραπέζι, όταν γυρίζαμε και τρώγαμε τη ζεστή κοτόσουπα αυγολέμονο που είχε ετοιμάσει από νωρίς η μαμά. Η πιο μεγάλη χαρά όμως ήταν, όταν τη δεύτερη μέρα των Χριστουγέννων μαζευόμασταν σε κοινό εορταστικό γεύμα όλοι οι συγγενείς από το σόι του πατέρα μου. Βλέπετε το πατρικό μου σπίτι βρισκόταν στον Καραβά, στο χωριό της μητέρας μου και με τους συγγενείς από το μητρικό σόι συναντιόμαστε όλο το χρόνο. Τα αδέλφια όμως του πατέρα μου ήταν διασκορπισμένα σε όλη την Κύπρο. Η θεία Ευτυχία κατοικούσε στη Λευκωσία, ο θείος Κυριάκος στο Μπέλλα Πάις (στο χωριό του πατέρα μου), ο θείος Κώστας στην Αμμόχωστο. Έτσι κάθε 26 του Δεκέμβρη μαζευόμαστε πότε στον Καραβά, πότε στη Λευκωσία, πότε στο Μπέλλα Πάις και πότε στην Αμμόχωστο. Εκεί να δείτε χαρές με τους θείους και τα εξαδέλφια, ιδίως τα τελευταία!!!! Οι αγκαλιές και τα μυστικά που αναφέρω παραπάνω έδιναν και έπαιρναν. Σε μια τέτοια οικογενειακή σύναξη αποκαλύψαμε, άκαρδα θα έλεγα, στα αθώα 4 εξαδέλφια μας από την Αμμόχωστο ότι δεν υπάρχει Άη Βασίλης και ότι οι γονείς μας βάζουν τα δώρα κάτω από το δέντρο. Εκεί να δεις κλάμα και οδυρμός!!! Το πήραν πολύ βαριά. Αυτή η οικογενειακή συνήθεια της οικογενειακής σύναξης εξακολουθεί μέχρι σήμερα. Κάθε χρόνο όμως μετράμε απουσίες… Έφυγε για πάντα ο θείος Κυριάκος, ο θείος Χαρίλαος (άντρας της θείας Ευτυχίας), η θεία Ερμιόνη (γυναίκα του θείου Κώστα), ο Παύλος (άντρας της εξαδέλφης μου της Ανθούλας)……

Την παραμονή της Πρωτοχρονιάς μαζευόμασταν στο σπίτι της γιαγιάς και του παππού (από την πλευρά της μητέρας μου). Εκεί γύρω από το τζάκι, μικροί και μεγάλοι ρίχναμε φύλλα χλωρής ελιάς στη φωτιά για να μαντέψουμε αν κάποια πρόσωπα μας αγαπούσαν. Την ώρα που ρίχναμε την ελιά στα κάρβουνα λέγαμε τα παρακάτω λόγια: «Αη-Βασίλη Βασιλιά που περπατάς τζιαι καλαντάς, δείξε τζιαι φανέρωσε αν μ’ αγαπά ο Τάδε» (το όνομα το λέγαμε από μέσα μας για να γλυτώσουμε τα πειράγματα). Αν το φύλλο της ελιάς πεταγόταν με κρότο, σημαίνει πως μας αγαπούσε ο «Τάδε» και εκεί να δεις χαρά!! Αν όμως δεν ακουγόταν κανένας κρότος και η ελιά καιγόταν επικρατούσε κατήφεια….. Τέτοιοι απλοϊκοί ήταν τότε οι καημοί της αγάπης. Χα χα χα! Για τα έθιμα των Φώτων επιφυλάσσομαι να γράψω μια νέα ανάρτηση (έτσι για να έχω να γράφω).

Δυστυχώς χρόνο με το χρόνο ξεχάσαμε ότι «Τα Χριστούγεννα δεν είναι Χριστούγεννα, αν δεν τα χαιρόμαστε σαν παιδιά με λίγη λαιμαργία, λίγες ανοησίες, πολλές εκπλήξεις και πολλή πολλή αγάπη». Τα βάρη της ζωής απομάκρυναν πολύ τη χαρά των παιδικών μας χρόνων. Ίσως το μόνο που έμεινε από αυτές τις μέρες είναι η λαιμαργία….

Η φωτογραφία αυτή είναι από μια Χριστουγεννιάτικη οικογενειακή Σύναξη. Στην αγκαλιά του παππού είναι η Μερόπη (στη μέση), μια από τις αδελφές μου (δεξιά) και η εξαδέλφη μου η Μερόπη (αριστερά). Ο παππούς είναι αυτός, που, όπως γράφω σε προηγούμενη ανάρτηση μου, πίστευε ότι ο πατέρας μου έγινε δάσκαλος από τεμπελιά!!!

----------------------------

Προσθήκη: Κατόπιν παρακλήσεως του καλού μου @φίλου και παλιού συμφοιτητή Side21 γράφω τα Χριστουγεννιάτικα Κάλαντα της Κύπρου. Όπως θα δείτε, μοιάζουν αρκετά με τα Ελλαδίτικα κάλαντα, αλλά δεν είναι εντελώς όμοια. Υπάρχουν διαφορές που αξίζει να τις παρατηρήσετε.

Καλήν εσπέραν άρχοντες τζι’ αν είναι ορισμός σας

Χριστού τη Θεία Γέννηση να πω στ’αρχοντικό σας

Χριστός γεννιέται σήμερα στης Βηθλεέμ την πόλιν

οι ουρανοί αγάλλονται μαζί τζι’ η φύσις όλη.

Γεννιέται μες στο σπήλαιον στη φάτνη των αλόγων,

Ο Βασιλιάς των ουρανών τζι’ ο πλάστης υμών όλων.

Αντζιέλοι εις τον ουρανόν ψάλλουν το «εν υψίστοις»,

Τζιαι κάτω φανερώννεται εις του βοσκούς ο Κτίστης.

Που την Περσίαν έρκουνται τρεις μάγοι με τα δώρα,

Έναν αστέριν λαμπερόν τους οδηγά στη χώραν.

Γονατιστοί τον προσκυνούν τζιαι δώρα του χαρίζουν

Σμύρνα, χρυσόν τζιαι λίβανον, Θεόν τον ευφημίζουν.

Χριστιανοί σας είπαμεν ούλλην την ιστορίαν,

του Ιησού μας του Χριστού την γένναν την αγίαν.

Δώστε τζιαι για τον κόπον μας ό,τι είν’ ο ορισμός σας

τζιαι ο Θεός μας ο Χριστός ναν πάντα βοηθός σας.

Χρόνια πολλά να ζήσετε να’ στε ευτυχισμένοι

Τζιαι στο κορμίν τζιαι στην ψυσιήν*

να’ σαστιν πλουτισμένοι.

-------------------

*ψυσιή = ψυχή