Αν δεν καώ εγώ,
αν δεν καείς εσύ,
αν δεν καούμε εμείς,
πώς θα γενούνε
τα σκοτάδια φως;
Αυτούς τους αγαπημένους στίχους του Ναζίμ Χικμέτ θυμήθηκα σήμερα, όταν διάβασα στον τύπο (βλ. εδώ και εδώ) ότι η Τουρκική Κυβέρνηση αποφάσισε να αποδώσει, μετά θάνατο, την τουρκική υπηκοότητα στο μεγάλο Τούρκο Ποιητή που του την είχε αφαιρέσει τη δεκαετία του ’50. «Τα αδικήματα, τα οποία ανάγκασαν τις Αρχές να του αφαιρέσουν, την εποχή εκείνη, την υπηκοότητα, δεν θεωρούνται εγκλήματα σήμερα», είπε ο εκπρόσωπος της Κυβέρνησης. Ποιά ήταν τα αδικήματα του Ναζίμ Χικμέτ? Μα οι κομμουνιστικές του ιδέες, για τις οποίες τον φυλάκισαν για χρόνια, τον κατηγόρησαν για «προδοσία» και τον ανάγκασαν να πεθάνει εξόριστος στη Μόσχα το 1963, αφού πρώτα του στέρησαν την ιθαγένεια. Τι σύμπτωση?? Μη ξεχνάμε ότι και στην Ελλάδα του ’50 και του ’60 το ίδιο έκαναν. Απλώς εδώ οι πρακτικές αυτές σταμάτησαν μετά την πτώση της δικτατορίας. Και η Τουρκία θυμήθηκε να δείξει μια «νότα» «δημοκρατικότητας» και «προόδου», τώρα που πλησιάζει ο χρόνος να κριθεί και πάλι η προσαρμογή της προς τις ευρωπαϊκές αξίες, προκειμένου να γίνει δεκτή από την Ε.Ε.
Το Ναζίμ Χικμέτ, το Θεσσαλονικιό (γεννήθηκε στη Θεσσαλονίκη το 1902), τον γνώρισα (μέσα από το έργο του φυσικά) για πρώτη φορά στα φοιτητικά μου χρόνια, στα χρόνια της δικτατορίας. Αγαπημένοι μου στίχοι ήταν αυτοί που αναφέρω στην αρχή.
Αν δεν καώ εγώ,
αν δεν καείς εσύ,
αν δεν καούμε εμείς,
πώς θα γενούνε
τα σκοτάδια φως;
Πόσο ταίριαζαν με το αγωνιστικό κλίμα της εποχής! Και με την ορμή της νιότης μας που έχει ήδη ξεθυμάνει, δυστυχώς. Πού όρεξη σήμερα για θυσίες και καψίματα (και δεν εννοώ βέβαια με μολότωφ)!
Τελειώνω μ’ ένα άλλο αγαπημένο ποίημα του Χικμέτ
Η πιο όμορφη θάλασσα
Θα γελάσεις απ' τα βάθη των χρυσών σου ματιών
Είμαστε μες στο δικό μας κόσμο
Η πιο όμορφη θάλασσα
είναι αυτή που δεν έχουμε ακόμα ταξιδέψει
Τα πιο όμορφα παιδιά δεν έχουν μεγαλώσει ακόμα
Τις πιο όμορφες μέρες μας
δεν τις έχουμε ζήσει ακόμα
Κι αυτό που θέλω να σου πω
το πιο όμορφο απ' όλα,
δε στο 'χω πει ακόμα.
Απολαύστε το ποίημα αυτό μελοποιημένο από το Θάνο Μικρούτσικο και τραγουδισμένο από τη Μαρία Δημητριάδη που έφυγε κι αυτή για το μεγάλο ταξίδι πρόσφατα
Τον πίνακα αυτό φιλοτέχνησε ο Ποιητής το 1946, απεικονίζει δε τον ίδιο στο κελί της φυλακής του
29 σχόλια:
"Η πιο όμορφη θάλασσα"!! Υπέροχο τραγούδι...
Τι σύμπτωση! Το πρωτοτραγούδησε η Μαρία Δημητριάδη που πέθανε χτες...
Καλή σου νύχτα
Ναζίμ Χικμέτ!!
Από τους αγαπημένους μου!
Φιλιά Μερόπη μου!!
Είχα την τύχη να καταθέσω λίγα γαρύφαλα στον τάφο του στη Μόσχα.
Χάρηκα με την απόφαση της τουρκικής κυβέρνησης.
Σωστά λες ότι το μέτρο εφαρμοζόταν παλαιότερα και στην Ελλάδα. Η Μελίνα Μερκούρη ήταν ένα από τα θύματα αυτής της πολιτικής.
Επίσημα μπορεί να σταμάτησε στην Ελλάδα αυτό το μέτρο.
Η νοοτροπία ομως υπάρχει σε άλλο επίπεδο.
Μια ματιά σε διάφορα φόρουμς και ιστολόγια θα δεις ότι κάποιοι αποκαλούν ανθέλληνες, απάτριδες, τουρκόφιλους και ότι άλλο φανταστεί κάποιος, όσους δεν συμφωνούν με τις ιδέες τους.
-@JamanFou μου,
έχεις δίκιο με το τραγούδι. Το βρήκα και το πρόσθεσα.
Την καλημέρα μου
-@Μαριάνα μου,
και από τους δικούς μου αγαπημένους είναι. Φιλιά από την Κύπρο.
-@ Μιχάλη μου
έχεις δίκιο με τη νοοτροπία μερικών Ελλήνων. Αν περνούσε από το χέρι τους θα είχαμε μέχρι σήμερα αυτές τις πρακτικές.
Καλημέρα Μερόπη. Άλλη μια συγκινητική ανάρτηση... Ωραίοι στίχοι. Τί να πει κανείς για τις διώξεις και τις φυλακίσεις των "αντιφρονούντων" ? Ακόμα και τώρα υπάρχουν κατάλοιπα... Δύσκολα ξεριζώνονται οι πολύ βαθιές ρίζες ....- Κατά σύμπτωση διαβάζω τώρα(βρίσκομαι προς το τέλος) το τελευταίο βιβλίο του Θέμελη (Οι αλήθειες των άλλων) στο οποίο θίγονται-καυτηριάζονται οι βαθιές αυτές αντιλήψεις-πεποιθήσεις.
Καλημερα και καλη χρονια να εχουμε ολοι!!!
Με γυρισες πολλα χρονια πισω... στα πρωτα μου σκιρτηματα ψυχης και εξερευνησης! Και τα βιβλια του Ναζιμ Χικμετ ειναι μοναδικα "Το αιμα νερο δε γινεται" κι ενα ακομα βιβλιο του που εχω στη βιβλιοθηκη στο πατρικο μου! Αξιζει να τα διαβασει κανεις!
Mας συντρόφεψαν στα νιάτα μας και ο Χικμέτ και η Μαρία,τους χρωστάμε...
-@Mike μου,
συμφωνώ ότι ακόμα υπάρχουν κατάλοιπα των νοοτροπιών αυτών που φυλάκιζαν, εξόριζαν και αφαιρούσαν ιθαγένειες. Έχω την εντύπωση ότι αρκετοί του ΛΑΟΣ, ακόμα και μερικοί (λίγοι ευτυχώς) της ΝΔ θα το έκαναν και σήμερα, αν δεν φοβόντουσαν να βγάλουν τις μάσκες.
-@Χαρά μου,
καλώς μου ήρθες. Ευχάριστο που διαβάζουν και οι νέοι άνθρωποι Ναζίμ Χικμέτ. Θα έλθω και από το ιστολόγιο σου.
-@Vad μου,
ναι είναι αλήθεια ότι τόσο ο Χικμέτ, όσο και η Μαρία Δημητριάδη γλύκαναν τα νιάτα μας.
Ήταν κι εμένα ο αγαπημένος ποιητής των μαθητικών μου χρόνων...
Τότε είχαμε συνήθεια να γράφουμε στις πάνινες τσάντες μας διάφορα στιχάκια. Οι περισσότεροι συμμαθητές μου ασχολούνταν με διάφορα ξένα συγκροτήματα (ντουράν-ντουράν κλπ). Εγώ το είχα "ξεσχίσει" με Ρίτσο και Χικμέτ!
κι αυτός ο στίχος ...πώς θα γενούνε τα σκοτάδια φωσ, μου θυμίζε το αντίστοιχο σε τοίχο του σχολείου μου "τα σχολεία φωτίζουν όταν καίγονται".
ΥΓ άσχετο ε; Καλά ντε. Απλώς ...φωτιά είδα και μπήκα!
Υπέροχο κείμενο!
-@ Ασκάρ μου,
το ωραίο είναι ότι ο Ρίτσος μετέφραζε τον Χικμέτ, οπότε είχες δύο σε ένα.
-@ Φλούφλη μου,
έξυπνο το σύνθημα. Χα χα χα!
-@ Φοίβο μου
σ' ευχαριστώ πολύ
Μονο που βρε Μερόπη "Η πιο όμορφη θάλασσα" δεν ταιριάζει καθόλου με τις μέρες μας. Τόση αισιοδοξία δεν σηκώνει η εποχή μας. Για την ακρίβεια δεν σηκώνει καμία αισιοδοξία...
-@ Νίκο μου,
πώς λέμε τα κάνανε θάλασσα, ε κάπως έτσι. Χα χα χα!
Η ικανότητα να βλέπεις το όμορφο ακόμα και μέσα από τις διώξεις χρειάζεται ακριβώς αυτές τις μέρες. Σ'ευχαριστούμε για αυτή την ανάρτηση όλο ελπίδα. Φαίνεται ότι τα όνειρα μας στα φοιτητικά χρόνια (και όχι μόνο) περπάτησαν στα ίδια μονοπάτια.
Ελεγε παλιά ο Μπ. Ράσσελ " Να μη φοβασθε να έχετε εκκεντρικές απόψεις, γιατί όλες οι ιδέες που τώρα έχουμε παραδεχθεί και αποδεχθεί, παλιά θεωρούντο εκκεντρικές"
Κατάλαβαν οι Τούρκοι επιτέλους ετεροχρονισμένα ότι δεν τους παίρνει πιά ο στρουθοκαμηλισμός.
Καλημέρα Μερόπη
Τώρα τελευταία απολαμβάνω τις αναρτήσεις σου τόσο πολύ, σαν ένα καλό βιβλιο, που μετά αισθάνομαι ότι δεν έχω τίποτε να σχολιάσω..χε χε, τα κρατάω όλα για μένα
Καλημερα πάντως και καλό ΣΚ...ά το μόνο που έχω να σχολιάσω είναι ότι επανέρχεται σταδιακά η φωνή που είχα χάσει κανα δυο μέρες από ίωση
Ευτυχώς που κάποιοι θυμούνται και μας παρακινούν να ξυπνήσουμε κι εμείς από τον λήθαργο που βουλιάζουμε.
Πως θα γενούνε τα σκοτάδια φως;
Με το μέσα μας να ηρεμεί και να επαναστατεί με ωριμότητα, όταν και όπου χρειάζεται.
Μακάρι να έχουμε καθαρή ματιά και βλέμμα για να γευτούμε αυτές τις μικρές χαρές της ζωής, που είναι ο πολιτισμός. Πράγμα που το έχουμε ξεχάσει, σαν θηρία σε ζούγκλα.
Καλή χρονιά Μερόπη μου
Άγαπημένη Μερόπη,
Το Ναζίμ Χικμέτ τον γνωρίσαμε μέσα απο το Θεοδωράκη στα χ΄ρονια της εφημερίδας Πρώτης. Εκείνος πρώτος τον ανακάλυψε και τον ανέδειξε στην ελληνική καλλιτεχνική σκηνή.
Μα και η Μελίνα Μερκούρη μήπως δεν έχασε το διαβατήριό της απο τους συνταγματαρχαίους;
Πόσο λυπηρή είναι η στέρηση της ατομικής ελευθερίας και πόσους ποιητές έχει γεννήσει.
Φιλιά απο τα χιόνια μας
-@Aceras Anthropophorum
Δεν το είχα συνειδητοποιήσει ότι είμαστε περίπου της ίδιας ηλικίας ή κάνω λάθος??? Ήσουν κι εσύ φοιτητής στα χρόνια της δικτατορίας??? Ιστορικά χρόνια εκείνα!!
-@Μαρίνα μου,
καλώς μου ήρθες. Πλησιάζει ο καιρός να αξιολογηθεί η Τουρκία από την Ε.Ε., γι' αυτό θυμήθηκαν να αποδώσουν και την υπηκοότητα του Χικμέτ.
Τα "Γράμματα στην αγαπημένη", γραμμένο από τον Χικμέτ μεταφρασμένο από τον Ρίτσο και μελοποιημένο από τον Μάνο Λοϊζο είναι ότι καλύτερο έχω διαβάσει και ακούσει ποτέ. Μια ποίηση όλο εικόνες:
"Λίγα γαρούφαλα απομείνανε στη γλάστρα
στους κάμπους θα'χουν κιόλας οργώσει τη γη,
κι εγώ, γεμάτος απ'την απουσία σου
περιμένω
σαν αγκυροβολημένο φορτηγό
μέσα στην Προύσα".."
(Συγνώμη αν έκανα κανένα λαθάκι στην καταγραφή, έγραψα ό,τι θυμήθηκα).
"Λίγα γαρούφαλα απομείνανε στη γλάστρα
στους κάμπους θα'χουν κιόλας οργώσει τη γη,
ρίχνουν τον σπόρο,
έχουν μαζέψει τις ελιές,
όλα ετοιμάζονται για τον χειμώνα,
για τον χειμώνα
κι εγώ, γεμάτος απ'την απουσία σου
γεμάτος, με την ανυπομονησία,
των μεγάλων ταξιδιών,
περιμένω
σαν αγκυροβολημένο φορτηγό
μέσα στην Προύσα".."
(έτσι μάλλον πάει-το θυμήθηκα καλύτερα )
Με συγκίνησε το αφιέρωμά σου στον Ναζίμ Χικμέτ αλλά και στη Μαρία Δημητριάδη που έφυγε τόσο νωρίς. Οι στίχοι του Χικμέτ παραμένουν πάντα επίκαιροι και ειδικά σήμερα, με όλα όσα γίνονται.Οι μεγαλύτεροι φρεσκάρουν τη μνήμη τους κι οι νέοι γνωρίζουν, ίσως για πρώτη φορά, τα επαναστατικά τραγούδια και τους στίχους που έγιναν σύμβολο αγώνων και θυσιών.
Να΄σαι καλά.
-@Independent μου,
σ' ευχαριστώ πολύ για τα όμορφα λόγια σου. Χαίρομαι που σου αρέσουν οι αναρτήσεις μου.
-@Freedula μου,
ΚΑΛΗ ΧΡΟΝΙΑ και σε σένα κορίτσι μου
-@ Ιουστίνη μου
και η Μερκούρη και η Ειρήνη Παπά έχασαν την υπηκοότητα τους επί δικτατορίας. Τους την απέδωσαν αμέσως μετά.
-@ dokisisofi μου καλώς μου ήλθες από το ιστολόγιο μου. Πολύ όμορφη η ποίηση του Χικμέτ και έγινε ακόμα καλύτερη, γιατί ευτύχησε να τη μεταφράσει ο Γιάννης Ρίτσος.
-@Eva Neocleous μου καλώς μου ήρθες κι εσύ από τη γειτονιά μου. Εμείς οι παλαιότεροι το θυμόμαστε το Χικμέτ. Δεν ξέρω οι νεώτεροι αν τον ξέρουν, αλλά ευκαιρία να τον μάθουν. Να σαι κι εσύ καλά
:( αισθάνομαι μια λύπη που λέει, άχ τα ποιήματα να βγαίναν αληθινά.
πολύ όμορφη ανάρτηση
Πολύ όμορφο ποστ Μερόπη. Αν και είχα ακούσει το όνομα του ποιητή,ποτέ δεν είχα διαβάσει ποιήματά του.
Εγώ Μερόπη μου δεν τον ήξερα τον ποιητή.Το πρώτο ποίημα που γράφεις μου άρεσε πολύ
Το άλλο που λέει για τη θάλασσα μου έρεσε αλλά εγώ βλέπω και τώρα τα όμορφα παιδιά και τις όμορφες θάλασσες και την όμορφη ζωή.Δεν μπορώ να περιμένω τα καλύτερα θέλω να ζω το τώρα να βλέπω την ομορφιά που υπάρχει τώρα.Βέβαια ο ποιητής μπορεί να θέλει να πει κάτι άλλο.
Οσο για τη Τουρκία από συμφέρον της τον αναγνωρίζει ζορίζετε και θέλει να δίξει καλό πρόσωπο.
Γύρισες από τα πάτρια?
τον ξέρουμε, πως δεν τον ξέρουμε.
Σὰ μεταξένιο τούτη ἡ γῆ μας
εἶναι χαλί μας
τούτη ἡ γῆ μας
ἡ κόλασή μας
τούτ᾿ ἡ παράδεισο
εἶναι δική μας.
όμορφη ανάρτηση!
Δημοσίευση σχολίου