Η Μερόπη αστειεύεται

Η Μερόπη αστειεύεται

Δευτέρα 5 Ιανουαρίου 2009

Οι Σκαλαπούνταροι της Κύπρου!


Εδώ και τρεις μέρες βρίσκομαι στα πάτρια εδάφη, στην Κύπρο «την αέρινη τη μακαρία τη γη», όπως τη χαρακτήρισε κάποτε ο Ποιητής Κωστής Παλαμάς.
Σε προηγούμενη ανάρτηση μου σας υποσχέθηκα να επανέλθω με τα κυπριακά έθιμα για τα Φώτα. Θέλετε, δεν θέλετε λοιπόν θα σας ζαλίσω και πάλι. Λοιπόν σαν σήμερα, παραμονή των Θεοφανίων, ο Ιερέας του χωριού γύριζε σ’ όλα τα σπίτια και ράντιζε με Αγίασμα (καλάντιζε) συνοδευόμενος από ένα παιδί που κρατούσε ένα κουβά με Αγίασμα. Οι κάτοικοι του χωριού έβαζαν διάφορα νομίσματα μέσα στον κουβά, σαν δώρο για τον παπά και το παιδί. Θυμάμαι τη μαμά μου και τη γιαγιά μου από μέρες να καθαρίζουν το σπίτι, για να το βρει ο Παπάς καθαρό τέτοια μέρα. Εμείς τον περιμέναμε φορώντας τα «καλά» μας. Η γιαγιά μου, όταν έφευγε ο παπάς, έτρεχε να κάνει μπάνιο. Βλέπετε, όλο το δωδεκαήμερο δεν έκανε μπάνιο, για να μην την πειράξουν λέει οι Καλικάντζαροι. Χα χα χα! Υποτίθεται ότι τα Καλικαντζαράκια έφευγαν με τον αγιασμό των υδάτων από τον παπά. Ξέχασα να σας πω ότι το προηγούμενο βράδυ οι νοικοκυρές έφτιαχναν ξεροτήγανα (δηλ. λουκουμάδες με μέλι). Άφηναν δε, μετά τη δύση του ήλιου, στη στέγη του σπιτιού λίγα από τα ξεροτήγανα και λίγα λουκάνικα. Προορίζονταν για τους Καλικάντζαρους, τους «Σκαλαπούνταρους», όπως τους λέμε στην Κύπρο, οι οποίοι την άλλη μέρα με τον αγιασμό των υδάτων, θα έφευγαν. Έλεγαν δε (οι νοικοκυρές) το εξής ποίημα: «τιτσί τιτσί λουκάνικο κομμάτι ξεροτίανον να φάσιν τζιαί να φύουσιν». Πίστευαν ότι οι «Σκαλαπούνταροι» ήταν ψυχές που δεν είχαν προλάβει να βαφτιστούν στου «Χριστού την Πίστη την Αγία» (αυτό νομίζω ότι ήταν ένα εφεύρημα των Χριστιανών επί Βυζαντίου, για να ωθούν τον κόσμο να βαφτίζεται νωρίς). Οι παλιοί σε περίπτωση κινδύνου για θάνατο νεογέννητου, έκαναν επείγουσα βάφτιση από οποιονδήποτε παρόντα, υψώνοντας το νεογέννητο στον αέρα κάνοντας ταυτόχρονα το σχήμα του Σταυρού. Απέτρεπαν έτσι, όπως νόμιζαν, τη μετατροπή της ψυχής του σε Καλικάντζαρο.
Την ημέρα των Φώτων οι νοικοκυρές παίρνανε στην εκκλησία καλάθια με προϊόντα που παρήγαγαν, για να ευλογηθούν με την βάπτιση. Στο χωριό μου, τον Καραβά, είχαμε παραγωγή από λεμόνια κυρίως, γι’ αυτό παίρναμε στην εκκλησία καλάθια με λεμόνια. Αμέσως μετά την εκκλησία, εμείς τα παιδιά επισκεπτόμασταν τους διάφορους συγγενείς για να εισπράξουμε την «πουλουστρίνα» μας. «Πουλουστρίνα» είναι χρηματικό δώρο που συνήθιζαν να δίνουν στα παιδιά που τους επσκέπτονταν την ημέρα εκείνη. Μπαίνοντας στο σπίτι υποτίθεται ότι λέγαμε «Καλημέρα τζιαι τα Φώτα τζιαι την πουλουστρίνα πρώτα», εγώ όμως, να πω την αλήθεια, ήμουν ντροπαλή και έμενα μόνο στο καλημέρα, δεν προχωρούσα πιο κάτω. Χα χα χα!.
Αναρωτήθηκα πολλές φορές από πού προέρχονται αυτές οι παραδόσεις και οι δεισιδαιμονίες με τους Καλικάντζαρους. Και να τι βρήκα: Οι Βυζαντινοί, γιόρταζαν το Δωδεκαήμερο των εορτών με μουσικές, τραγούδια και μασκαρέματα. Οι άνθρωποι, έχοντας κρυμμένα τα πρόσωπά τους, έκαναν με πολύ θάρρος ή μάλλον θράσος και χωρίς ντροπή ό,τι ήθελαν ή ό,τι δεν τολμούσαν να κάνουν τον υπόλοιπο χρόνο. Πείραζαν τους ανθρώπους στους δρόμους, έμπαιναν απρόσκλητοι σε ξένα σπίτια κι αναστάτωναν τους νοικοκύρηδες, ζητώντας λουκάνικα και γλυκά. Οι νοικοκυραίοι, για να γλιτώσουν απ' αυτούς, έκλειναν πόρτες και παράθυρα. Οι μασκαρεμένοι όμως έβρισκαν πάντα κάποιους τρόπους να εισβάλλουν στα ξένα σπίτια, ακόμα κι από τις καμινάδες. Κι όλα αυτά για δώδεκα μέρες, ως την παραμονή των Φώτων, οπότε με το Μεγάλο Αγιασμό όλα σταματούσαν κι οι άνθρωποι ησύχαζαν. Με το πέρασμα του χρόνου όλα αυτά τα παράξενα φερσίματα, τα μασκαρέματα και οι φόβοι των ανθρώπων έμειναν ζωντανά στη μνήμη του λαού μας κι η πλούσια φαντασία του γέννησε σιγά σιγά τα μικρά, αλαφροίσκιωτα πλάσματα που τα ονόμασε καλικάντζαρους ή παγανά ή καλιοντζήδες ή τσιλικρωτά ή (στην Κύπρο) σκαλαπούνταρους. Πίστευαν ότι τα πλάσματα αυτά σαν ξεπροβάλουν ένα ένα απ’ τις τρύπες τους πάνω στη γη, αρχίζουν να τριγυρίζουν στην εξοχή, κατεβαίνουν στο χωριό και προσπαθούν να μπουν στα σπίτια. Αλίμονο σ’ όποιον συναντήσουν νυχτιάτικα! Δεν τον αφήνουν σε χλωρό κλαρί, που λέμε. Τον τραβολογούν, τον πειράζουν, καβαλικεύουν στους ώμους του, χορεύουν ολόγυρά του κι άλλα πολλά.
-------------------
Υ.Γ. Την ημέρα που θα έφευγα από την Αθήνα, ένας μικρός «Σκαλαπούνταρος», απ' αυτούς που τριγυρνούν και πειράζουν τους ανθρώπους, μου έκανε τη ζαβολιά του. Το αεροπλάνο μου έφευγε στη 1 η ώρα το μεσημέρι. Έπρεπε να ήμουν στο αεροδρόμιο γύρω στις 11.30 π.μ. Σηκώθηκα λοιπόν πρωί πρωί, ετοίμασα τη βαλίτσα μου και πήγα στο κομμωτήριο να φτιάξω τα μαλλιά μου. Τρομάρα μου, ήθελα να πάω καλοχτενισμένη στη μαμά μου!!! Έκανα και κάτι ψώνια της τελευταίας στιγμής και στις 10.20΄ γύρισα σπίτι, να πάρω τη βαλίτσα και να φύγω. Υποτίθεται ότι ο άντρας μου θα ήταν εκεί να με περιμένει να με πάει στο αεροδρόμιο (το είχαμε κανονίσει). Πρώτη άσχημη έκπληξη, το αυτοκίνητο του άντρα μου έλειπε από το γκαράζ. Ε, λέω, όπου να ναι θα γυρίσει, δεν μπορεί. Ανεβαίνω πάνω, βάζω το κλειδί στην πόρτα, προσπαθώ να ανοίξω, τίποτε…. Δεν άνοιγε. Κατάλαβα ότι κάποιος είχε αφήσει το κλειδί από μέσα. Νέο σοκ. Λέω είναι ο γιος μου μέσα, κοιμάται, θα του κτυπήσω θα ανοίξει, τι θα κάνει? Αμ δε, είχε βάλει ωτοασπίδες και δεν άκουγε με τίποτε. Είχε περάσει σχεδόν μία ώρα. Εν τω μεταξύ κτυπούσα συνέχεια το κουδούνι και έπαιρνα τηλέφωνο και τον άντρα μου που είχε πάει, λέει, να φτιάξει τα γιαλιά του, έχοντας ξεχάσει τα κλειδιά από μέσα. Πήγε 11.20΄, τα νεύρα μου είχαν γίνει τσαντάλια και ακόμα εγώ ήμουν έξω, ο άντρας μου δεν είχε γυρίσει ακόμα και ο γιόκας μου κοιμόταν μέσα του καλού καιρού!!! Πώς γλύτωσα το εγκεφαλικό ένας Θεός ξέρει!! Τελικά, αφού είδα και απόειδα τηλεφώνησα σε κλειδαρά και έκανα μια τελευταία προσπάθεια με το κουδούνι, πριν φτάσει ο κλειδαράς. Με μεγάλη ανακούφιση, άκουσα μια μαχμουρλίδικη φωνή από μέσα να ρωτάει «Ποιος είναι???». Ήταν ο γιόκας μου που επιτέλους είχε ξυπνήσει. Μόλις μπήκα μέσα άκουσε τα εξ αμάξης!!! Σε λίγα λεπτά κατέφθασε καμαρωτός και ο αντρούλης μου, ο οποίος ήταν και ο κύριος φταίχτης. Είχα ξεθυμάνει όμως και αυτός δεν άκουσε πολλά. Έφτασα στο αεροδρόμιο, λίγο πριν κλείσει o έλεγχος αποσκευών (check in). Ευτυχώς είχα μια ωραία πτήση προς την Κύπρο. Τέλος καλό, όλα καλά. Χα χα χα!!!

Τελειώνω με μια ευχή: Όλο και λιγότεροι Σκαλαπούνταροι να ορίζουν τη ζωή μας!

23 σχόλια:

VAD είπε...

Σκαλαπούνταροι!!!Ωραίο επώνυμο για ....Καραμανλήδες και...Μητσοτάκηδες:))

Καλά να περάσεις...

αντωνης είπε...

Χαχαχαχαχα, φοβερο αυτο με τις ωτασπιδες.
Μπορει και να χρειαστει οσονουπω αυτο το κολπακι.

Παρεπιπτοντως για να μην ξανατυχει τιποτα παρομοιο με το κλεισιμο απ' εξω, ξερουμε και κομμωτρια που ερχεται σπιτι.

Καλα Φωτα!!!
:)

stalamatia είπε...

Μερόπη μου όπως τα λες είναι,πλάκα είχαμε με τους σκαλαπούνταρους.Εγώ κάθε χρόνο παίρνω τηλέφωνο την αδελφή μου στη Κύπρο για να της πω Καλημέρα και τα φώτα κα η πλουμιστήρα πρώτα,έτσι απωθημένο.
Καλά να περάσεις.

jf είπε...

Όσον ήσουν μιτσιά έμενες μόνο στο καλημέρα... Τώρα που μεγάλωσες [λέμε τώρα...] πας Κύπρο για την πουλουστρίνα!! χα!χα!χα!
Ωραίος ο VaD...

Καλήν επιστροφή με την πόρτα ανοιχτή

leondokardos είπε...

Ναι Μερόπη συμφωνώ για μένα αρκετοί ....Σκαλαπούνταροι μου έκαναν ζημιά το 2008. Οχι άλλους για φέτος.
Καλά να περάσεις στο νησί σου.

Meropi είπε...

-@Vad μου,
συμφωνώ απόλυτα γι' αυτούς που αναφέρεις ότι τους ταιριάζει το "Σκαλαπούνταροι".

-@ Αντώνη μου,
τώρα γελώ με τις ωτοασπίδες, αλλά σου λέω κόντεψα να πάθω εγκεφαλικό!! Έλεγα πάει η πτήση μου θα τη χάσω. Χα χα χα!!

-@ Σταλαματιά μου,
την "πουλουστρίνα" εσείς στο χωριό σας τη λέγατε "πλουμιστήρα"? Ωραίο κι αυτό, από το "πλουμίζω".

-@JamanFou μου,
μακάρι να είχα κάποιον να μου δίνει "πουλουστρίνα" σήμερα. Θα πήγαινα και στη Χιονολουλού! Χα χα χα!

Meropi είπε...

-@ Λεοντόκαρδε μου,
νομίζω ότι υπάρχουν μερικοί "Σκαλαπούνταροι" που κάνανε και κάνουν κακό στις ζωές όλων μας.

Phivos Nicolaides είπε...

Με τους σκαλαπούνταρους μπορεί να τα βγάλουμε πέρα. Με τους... σκατα-πούνταρους που είναι αναάμεσα μας, παντού και πάντοτε τι θα κάνουμε;

phlou...flis είπε...

Νάσαι καλά που φρεσκάρεις τα σκουριασμένα μυαλά μας. καλά Φώτα και καλό φωτισμό

patsiouri είπε...

Τι ωραίο πόστ!
Καή χρονιά Μερόπη μου!

ρίτσα είπε...

καλωσόρισες!!

να χορτάσεις τη γενέθλια πατρίδα σου και τους λουκουμάδες:)

αθεόφοβος είπε...

Μια λύση υπάρχει αν έχεις ξεχάσει τα κλειδιά μέσα από την πόρτα.
Αν έιχες σπουδάσει διαρρηκτική θα ήξερες ότι με την ταυτότητα ή με πιστωτική κάρτα μπορείς να ανοίξης την πορτα σπρώχνοντας το γλωσίδι της κλειδαριάς.
Δύο φορές το έχω κάνει με πλήρη επιτυχία.
Προς γνώσιν για την επόμενη φορά!

Meropi είπε...

-@ Φοίβο μου,
ναι συμφωνώ ότι οι πιο επικίνδυνοι είναι οι σκαταπούνταροι. Χα χα χα!

-@ Φλούφλη μου,
Καλή φώτιση να έχουμε όλοι, μας χρειάζεται.

-@ Πατσιούρι μου,
σ' ευχαριστώ πολύ για τα καλά σου λόγια. Χαίρομαι που σ' άρεσε το ποστ.

Meropi είπε...

-@Ρίτσα μου,
σ' ευχαριστώ για τις ευχές σου. Πάντως από φαγητό πάω καλά εδώ στην Κύπρο.

-@ Αθεόφοβε μου,
μια άλλη φορά που είχα δοκιμάσει με την ταυτότητα δεν τα κατάφερα κι έφερα κλειδαρά. Θα ξαναδοκιμάσω μια μέρα που θα είμαι ψύχραιμη. Χα χα χα!

marianaonice είπε...

Τι ωραία παραδοσιακή ανάρτηση με πλήρη ενημέρωση για τα επίκαιρα έθιμα της Κύπρου και για τους καλικάντζαρους!!
Ντροπαλή μια ζωή εσύ Μερόπη μου!!
Χαχαχα!!!

Καλά δεν το πιστεύω τι θα πάθαινες!!
Ευτυχώς τέλος καλό όλα καλά!!!
Φιλιά!
Καλή επάνοδο!

maxforeigner είπε...

Καλημέρα. Σήμερε εφύαν επιτέλους οι σκαλαπούνταροι...Φώτα γαρ....
-- Ε ρε Μερώπη, εν εκατάλαβες ότι ούτε ο άντρας σου ούτε ο γιος σου εθέλαν να φύεις? Για τούτον εκάμαν τα ούλλα .... ξεπιτηδες!

Aceras Anthropophorum είπε...

Αγαπητή Μερόπη αν πέσεις πάνω στο βιβλίον του Χαμπή με τους καλικάντζιαρους είναι πραγματικός θυσαυρός. Εκατάφερε μάλιστα να τους ζωγραφίσει και το πιό όμορφο είναι πως εκατάφερε να τους συναντήσει.

Περί σκαλαπουντάρων και η τελευταία ιστορία που έβαλα, σε κυπριακή διάλεκτον όμως.

Meropi είπε...

-@ Μαριάνα μου,
χάρηκα που σου άρεσε η ανάρτηση μου. Ξέρεις γράφοντας τα αυτά, τα φέρνω κι εγώ στη μνήμη μου.

-@Mike μου,
ευτυχώς που γλυτώσαμε από τους Σκαλαπούνταρους. Του χρόνου πάλι!!!
Λες να με θελαν κοντά τους ο άντρας μου και ο γιος μου? Παρολίγο να με είχαν λοιπόν. Χα χα χα!

-@Aceras Anthropophorum
καλώς μου ήρθες. Θα ρθω και από το ιστολόγιο σου να διαβάσω και την κυπριακή ιστορία.

stalamatia είπε...

Για τα κιλά της Κύπρου θα κάνεις ξεχωριστή δίαιτα?χα χα χα

Meropi είπε...

-@ Σταλαματιά μου,
χα χα χα! Έχεις δίκιο ότι μετά την Κύπρο θα χρειαστώ αυστηρή δίαιτα για τα κιλά που πήρα!!!

Ασκαρδαμυκτί είπε...

Το Φλεβάρη θα πάω κι εγώ Πεδουλά! Έχω καλές γνωριμίες απ' το στρατό... χεχε

ikor είπε...

Καλή χρονιά να έχεις Μερόπη! Χωρίς Σκαλαπούνταρους και (κάθε είδους) άγχη!

Καλή διαμονή στο γκριζοπράσινο φύλλο!

Meropi είπε...

-@ Ασκάρ μου,
ωραίος ο Πεδουλάς, αλλά είναι στο βουνό και το Φλεβάρη θα κάνει κρύο.

-@ Ικόρ μου
σ' ευχαριστώ για την ευχή μου, αλλά σύμφωνα με το τραγούδι του Θεοδωράκη η Κύπρος είναι χρυσοπράσινο φύλλο ριγμένο στο πέλαγο. Με την ανομβρία όμως που τη δέρνει πράγματι έχει γίνει γκριζοπράσινο φύλλο. Χα χα χα!