Η Μερόπη αστειεύεται

Η Μερόπη αστειεύεται

Σάββατο 29 Ιανουαρίου 2011

Κάποιοι προβληματισμοί για τη λαϊκή εξέγερση στη Αίγυπτο.


Καζάνι που βράζει η Β. Αφρική. Μετά τη Τυνησία, η λαϊκή εξέγερση προχώρησε στην Αίγυπτο, στην οποία μάλιστα η κατάσταση εμφανίζεται πιο σοβαρή. Χθες βράδυ έκαναν την εμφάνισή τους στο Κάιρο, την Αλεξάνδρεια και το Σουέζ τεθωρακισμένα οχήματα του στρατού. Οι διαδηλωτές αψήφησαν την απαγόρευση κυκλοφορίας που επιβλήθηκε από τον Αιγύπτιο Πρόεδρο Χόσνι Μουμπάρακ και συνέχιζαν τις βίαιες συγκρούσεις τους με την Αστυνομία μετά τη δύση του ήλιου.

Οι ραγδαίες αυτές εξελίξεις με προβλημάτισαν. Από τη μια κάθε λαϊκή εξέγερση με αιτήματα περισσότερη δημοκρατία, πολιτική ελευθερία, καταπολέμηση της διαφθοράς, δουλειά για όλους, καταπολέμηση της φτώχειας κλπ, έχει την αμέριστη συμπάθεια μου (αυτονόητο, βέβαια, αυτό). Από την άλλη όμως θυμήθηκα την «επανάσταση» στο Ιράν των ετών 1977- 1979 και την εξέλιξη που είχε στη συνέχεια και στέκομαι λίγο σκεπτική. 

Τότε (1977-1979) ήμουν νέα κοπέλα και, όπως είναι φυσικό, τα γεγονότα στο Ιράν τα παρακολουθούσα με πολύ ενδιαφέρον. Στην αρχή χάρηκα με τη λαϊκή εξέγερση εναντίον του αυταρχικού Σάχη. Μετά, όταν έφτασε ο Χομεϊνί στο Ιράν και έτυχε αποθεωτικής υποδοχής προβληματίστηκα. Η θρησκοληψία και η ανάμειξη των θρησκευτικών ηγετών στην πολιτική πάντα με προβλημάτιζε. Η σταδιακή δε επικράτηση θεοκρατικών ισλαμιστικών αντιλήψεων στη λεγόμενη «επανάσταση» με αποτελείωσε.

Ας πάρουμε την ιστορία με τη σειρά, για να τη μάθουν και οι νεώτεροι, οι οποίοι ίσως δεν ξέρουν ότι η εξέγερση του λαού του Ιράν άρχισε με τις καλύτερες προοπτικές για πολιτική ελευθερία και δημοκρατία, για να καταλήξει τελικά στο ισλαμιστικό καθεστώς που ξέρουμε σήμερα. 

Ο Μοχάμμαντ Ρέζα Σάχης, ανέβηκε στο θρόνο του Ιράν το 1941 με την υποστήριξη των ΗΠΑ. Ακολούθησε ένα πρόγραμμα κοινωνικής και οικονομικής αναμόρφωσης της χώρας κατά τα δυτικά πρότυπα, που ονόμασε "Λευκή Επανάσταση". Κατά το τέλος της δεκαετίας του 1960 άρχισε να βασίζεται όλο και πιο πολύ στη Μυστική Αστυνομία (SAVAK) προκειμένου να έχει τον έλεγχο των κινημάτων που ήταν αντίθετα με τις «μεταρρυθμίσεις» του. Οι Σιίτες συγκρότησαν ισχυρή αντιπολίτευση εναντίον του, με τον Αγιατολάχ Χομεϊνί, εξόριστο στο Ιράκ και έπειτα στη Γαλλία, να συνδέεται όλο και περισσότερο με τους φτωχούς και τους πολιτικά διωκόμενους του Ιράν. Τα μηνύματά του διαδίδονταν μέσα από κασέτες μουσικής, που εισάγονταν λαθραία στο Ιράν σε μικρές ποσότητες και έπειτα κυκλοφορούσαν σε αντίγραφα σε ολόκληρη τη χώρα.

Στα μέσα του 1977 αρκετοί άνθρωποι δολοφονήθηκαν, όταν η αστυνομία διέλυσε βίαια διαδηλώσεις διαμαρτυρίας κατά του Σάχη. Η χρονιά τελείωσε με μεγάλες φοιτητικές διαδηλώσεις και το κλείσιμο πολλών πανεπιστημίων. Η επόμενη χρονιά ξεκίνησε με συγκρούσεις στην πόλη του Κομ, που άφησαν δεκάδες νεκρούς, και συνεχίστηκε με ένα κύμα όλο και περισσότερο βίαιων διαδηλώσεων, γενικών απεργιών και αστάθειας. Στις 10 Δεκεμβρίου 1978, ένα πλήθος περίπου 8 εκ. Ιρανών σε όλο το Ιράν διαδήλωσε κατά του Σάχη.

Στις 16 Ιανουαρίου 1979 ο Σάχης έφυγε από την Τεχεράνη για "μακρές διακοπές", διορίζοντας ένα συμβούλιο υπό τον πρωθυπουργό του Σαπούρ Μπακθιάρ να κυβερνά την χώρα. Δεν επέστρεψε ποτέ.

Αρχικά, ο Μπακθιάρ προσπάθησε να συντρίψει την αντίσταση. Η πολιτική και κοινωνική αστάθεια έφτασε στο αποκορύφωμα της τον Φεβρουάριο του 1979. Οδομαχίες ξέσπασαν σε πόλεις και επαρχίες ανάμεσα σε υποστηρικτές του Χομεϊνί και τους υποστηρικτές του Σάχη, με τις στρατιωτικές δυνάμεις να μην φαίνονται διατεθειμένες να αναλάβουν ενεργό ρόλο υπέρ του τελευταίου.

Ο Αγιατολάχ Χομεϊνί επέστρεψε στο Ιράν την 1η Φεβρουαρίου 1979. Έτυχε αποθεωτικής υποδοχής. Δέκα μέρες αργότερα ο Μπακθιάρ κρύφτηκε και τελικά κατέφυγε εξόριστος στη Γαλλία. Επαναστατημένοι κατέλαβαν τον μεγαλύτερο ραδιοφωνικό και τηλεοπτικό σταθμό της Τεχεράνης και δήλωσαν: "Αυτή είναι η φωνή της επανάστασης του Ιρανικού λαού", τη στιγμή που το νέο καθεστώς άρχισε διαδικασίες κατά των υποστηρικτών του Σάχη και εκατοντάδες από αυτούς εκτελέστηκαν.

Την 1η Απριλίου 1979, μετά από μια μεγάλη νίκη σε ένα εθνικό δημοψήφισμα στο οποίο δινόταν μόνο μια επιλογή (Ναι ή Όχι στην Ισλαμική Δημοκρατία), ο Αγιατολάχ Χομεϊνί διακήρυξε την ίδρυση μιας «Ισλαμικής Δημοκρατίας» με ένα νέο σύνταγμα που  αντανακλά τα ιδανικά του για μια διακυβέρνηση υπό τον Ισλαμικό Νόμο. Ο ίδιος έγινε ο ανώτατος πνευματικός ηγέτης του Ιράν, ενώ επιβλήθηκε παντού ο Ισλαμικός νόμος. Οι γυναίκες υποχρεώθηκαν να φορούν πέπλο, ενώ απαγορεύθηκε το αλκοόλ και η δυτική μουσική. Αυτές και άλλες ανάλογες ρυθμίσεις προκάλεσαν έντονες αντιδράσεις.

Στις 4 Νοεμβρίου 1979, Ιρανοί Ισλαμιστές φοιτητές που ζητούσαν από τις ΗΠΑ την έκδοση του Σάχη στο Ιράν για δίκη, κατέλαβαν την αμερικανική πρεσβεία, κρατώντας 66 ομήρους, στην πλειοψηφία τους αμερικανούς. 14 από αυτούς απελευθερώθηκαν πριν το τέλος του Νοέμβρη. Τελικά όλοι οι όμηροι απελευθερώθηκαν στις 20 Ιανουαρίου 1981 μετά από μακρές διαπραγματεύσεις, που υποχρέωσαν τις ΗΠΑ να παράσχουν στο Ιράν χρήματα και στρατιωτικό εξοπλισμό.

Τα επόμενα δύο χρόνια υπήρξε σύγκρουση εξουσιών μεταξύ των προοδευτικών και συντηρητικών στοιχείων στα πλαίσια της Επανάστασης. Για κάποιο διάστημα ο Χομεϊνί φάνηκε να υποστηρίζει την φιλελεύθερη πλευρά. Στα μέσα του 1981 όμως, συγκέντρωσε με ρυθμίσεις όλη την εξουσία στα χέρια του, έθεσε τα ΜΜΕ υπό τον πλήρη έλεγχό του, και πήρε σκληρά μέτρα για την εξουδετέρωση κάθε αντίστασης έναντι της αυστηρής επιβολής του ισλαμικού νόμου. Μεγάλο τμήμα της Ιρανικής κοινωνίας, που είχε στηρίξει σε σημαντικό βαθμό την «Επανάσταση», απογοητεύτηκε στη συνέχεια, αλλά λίγοι τολμούν να εκφράσουν την απογοήτευση τους. 


Έτσι είχε, περίπου, στο Ιράν, η εξέλιξη της λαϊκής εξέγερσης της δεκαετίας του '70. Καταλαβαίνετε λοιπόν, γιατί αντιμετωπίζω σήμερα με κάποιο προβληματισμό τη λαϊκή εξέγερση στην Αίγυπτο. Τι στο καλό όμως? Πάνε πάνω από 30 χρόνια από τότε. Και να πω την αλήθεια, μέχρι τώρα που γράφω, δεν έχω αντιληφθεί ανάμειξη θρησκευτικών ηγετών ή οργανωμένων ισλαμιστικών ομάδων στις λαϊκες διαμαρτυρίες της Β. Αφρικής. Ελπίζω λοιπόν, μάλλον θέλω να πιστεύω, ότι ο κόσμος έχει πάει μπροστά από τότε και κάτι καλό θα βγει  για τους λαούς της Αιγύπτου και της Τυνησίας από τα σημερινά γεγονότα. Αμήν.
----------------- 
Σημείωση: Τα γεγονότα της "Επανάστασης" του Ιράν, περιγράφονται ωραία εδώ στο site της εκπομπής της ΕΡΤ "Εξάντας". Από εκεί πήρα κι εγώ την περιγραφή.

19 σχόλια:

αθεόφοβος είπε...

Τα αραβικά κράτη δυστυχώς δεν έχουν γνωρίσει ποτέ δημοκρατία και εύκολα σε μια εξέγερση επικρατούν ακραίοι.
Στην Αίγυπτο άπό ότι φαίνεται το κόμμα των μουσουλμάνων είναι μετριοπαθές,υπάρχουν επίσης οι κοπτες χριστιανοί και από ότι φαίνεται αυτός που μάλλον είναι σταλμένος από την Δύση για να μην αφήσει τα πράγματα να εξελιχθούν προς ακραίες καταστάσεις είναι ο Μπαραντέι που είναι άτομο ευρύτερης αποδοχής.

ο δείμος του πολίτη είπε...

Στην Αίγυπτο υπάρχουν μεγάλες διαφορές. Τυπικά κοσμικό κράτος, ο Μουμπάρακ έχει διαλύσει τις ισχυρές ισλαμιστικές ομάδες -αν και κάπως επανεμφανίζονται. Στις συγκρούσεις αυτές δεν μετέχουν οι σημαντικότεροι ισλαμικοί πυλώνες, επειδή φοβούνται τον υποκινητή (βλέπουν το Ιράν από πίσω, ή τις ΗΠΑ και το Ισραήλ, δεν βλέπουν τι γίνεται). Δε νομίζω να στραφεί η κατάσταση στον ισλαμισμό. Θα φανεί. Κάτι σχετικό ετοιμάζω σήμερα-αύριο. Είναι νωρίς για εκτιμήσεις ακόμα.

gerasimos είπε...

Νομίζω Μερόπη όσα τόσο ωραία εξιστόρησες δίνουν λαβή και για γόνιμο προβληματισμό πάνω στις εκατοντάδες χιλιάδες μεταναστών στην Ελλάδα που μας ήρθαν από παρόμοια θεοκρατικά καθεστώτα. Οι φωνές που καλούν για τη νομιμοποίησή τους εν ονόματι του ανθρωπισμού δεν λαμβάνουν νομίζω καθόλου υπόψη την προέλευση αυτών των ανθρώπων, και το πόσο διαφορετικό από το Δυτικό είναι το πρότυπο πολίτη και ανθρώπου που ακολουθούν (θυμήσου επί παραδέιγματι πρόσφατα την αναστάτωση με κάποιους μετανάστες που δημοτικοί αστυνομικοί τους έσχισαν σελίδες από το Κοράνι...). Κάτι που επίσης προβληματίζει στην Ελλάδα είναι ότι αν τολμήσεις να εκφράσεις τέτοιους προβληματισμούς κάποιοι αυτοαποκαλούμενοι 'αριστεροί' θα βγουν να υπερασπιστούν τους μετανάστες ενάντια στον 'ρατσισμό' ή δεν ξέρω τι άλλο: έχουμε μπει σε μεγάλο λαβύρινθο Μερόπη και δεν ξέρω αν, πότε και πώς θα βγούμε...

Swell είπε...

Oι αιτίες της σύγκρουσης, Μερόπη, έχουν να κάνουν με τη φτώχεια του κόσμου αφ' ενός και την ευμάρεια και διαφθορά των μελών της κυβέρνησης και των παρ' αυτήν. Θρησκευτικές διαφορές δεν έχουν εμφανιστεί ακόμα. Ελπίζω να μην προδοθούν άλλη μια φορά οι Αιγύπτιοι. Η παρουσία του Μπαραντέι, αποτελεί την εξασφάλιση των συμφερόντων της Δύσης σε βάρος των Αιγυπτίων.

Λεμέσια είπε...

Εύλογοι οι προβληματισμοί σου, Μερόπη μου. Παρά το γεγονός, ότι αυτές οι χώρες είχαν αναντίλεκτα απολυταρχικές κυβερνήσεις, κυριαρχούσε πάντα το ερώτημα, τι θα γινόταν σε περίπτωση δημοκρατικών εκλογών (μετά από εξέγερση ή όχι) και αν με αυτό τον τρόπο θα κυριαρχούσε τελικά το ισλαμιστικό θεοκρατικό σύστημα. Τώρα το σκηνικό έχει πλέον διαταραχθεί με τις αλυσιδωτές εξεγέρσεις στη Β. Αφρική. Απομένει να αποδεικτεί στο μέλλον, αν η νέα τάξη πραγμάτων που θα ακολουθήσει, θα έχει να προσφέρει κάτι δικαιότερο/εκσυγχρονισμένο ή εξίσου καταπιεστικό/οπισθοδρομικό. Επ' ευκαιρίας, αυτό ισχύει τόσο για τις αραβικές χώρες, όσο και για την (κοσμική-ισλαμιστική) Τουρκία.

Meropi είπε...

-@Αθεόφοβε μου,
Μακάρι να μπορέσει να κρατηθεί η λαϊκή εξέγερση ως εξέγερση όλου του λαού και να μην οδηγηθεί σταδιακά σε ακραίες καταστάσεις. Ίσως να παίξει ρόλο και η παρουσία του Μπαραντέι.

-@Δείμο μου,
πράγματι είναι νωρίς να κάνει κανείς ασφαλείς εκτιμήσεις για το πού τραβά η κατάσταση. Περιμένω και το δικό σου άρθρο.

Meropi είπε...

Γεράσιμε μου,
Η νομιμοποίηση των μεταναστών στην Ελλάδα είναι ένα δύσκολο, πράγματι, ζήτημα. Μεταξύ των ακραίων απόψεων, δηλ. από τη μια καμμιά νομιμοποίηση κανενός μετανάστη και από την άλλη άμεση νομιμοποίηση όλων των μεταναστών, υπάρχει και η μέση οδός. Η νομιμοποίηση υπό αυστηρές προϋποθέσεις: Μακρόχρονη παραμονή και νόμιμη εργασία στην Ελλάδα, γέννηση εδώ και μακρόχρονη φοίτηση σε ελληνικό σχολείο κλπ. Επίσης πρέπει, επιτέλους, να ενεργοποιηθεί η διαδικασία παροχής πολιτικού ασύλου, υπό προϋποθέσεις, βέβαια κι αυτή. Ας σημειωθεί ότι όποιος παίρνει πολιτικό άσυλο, θα μπορεί να προωθηθεί νόμιμα πλέον προς άλλες χώρες της Ε.Ε., πράγμα που οι περισσότεροι μετανάστες επιθυμούν. Σήμερα, εξετάζονται με πολύ πολύ αργούς ρυθμούς οι σχετικές αιτήσεις, με αποτέλεσμα οι μετανάστες να κολλούν εδώ στην Ελλάδα, με όλες τις αρνητικές συνέπειες.

Meropi είπε...

-@Swell μου,
μέχρι στιγμής δεν έχουν εμφανιστεί οργανωμένες θρησκευτικές ομάδες στην εξέγερση. Ελπίζω να μείνει έτσι. Όσο για τον Μπαραντέι, το ότι ζούσε στη Δύση, δεν σημαίνει απαραίτητα, ότι θα εργαστεί ενάντια στα συμφέροντα των Αιγυπτίων.

Meropi είπε...

Λεμέσια μου,
Αυτό ακριβώς που αναφέρεις είναι ο φόβος μου. Τι θα αποφέρει αυτή η εξέγερση? Δημοκρατία και ίσες ευκαιρίες για όλους ή ένα νέο θεοκρατικό καθεστώς στην περιοχή???

ο δείμος του πολίτη είπε...

Μόνο που το δικό μου μάλλον τελικά θα είναι αιρετικό... θα στήσουμε καλό καβγά...

Meropi είπε...

-@Δείμο μου,
Είμαι πρόθυμη να τον στήσω τον καβγά... Χα χα χα!

dyosmaraki είπε...

Για την Αίγυπτο αναρωτιέμαι γιατί εφόσον ο Αιγυπτιακός λαός καταπιέζεται εδώ και 30 ολόκληρα χρόνια δεν ξεσηκωνόταν τόσα χρόνια και έπρεπε να προηγηθεί ο ξεσηκωμός της Τυνησίας για να θυμηθούν και οι ίδιοι πως καταπιέζονται από το σημερινό καθεστώς!!!!
Επίσης αναρωτιέμαι πως είναι δυνατόν σε τόσο μικρό διάστημα και εν μέσω του χάους που έχει προκληθεί με συνοπτικές διαδικασίες έχει βρεθεί κιόλας ο "αντικαταστάτης" (η εναλλακτική λύση).
Πολλά τα ερωτηματικά, είναι σίγουρα νωρίς για να βγάλουμε συμπεράσματα.....
ΥΓ. Ευχαριστούμε για την ιστορική αναδρομή περί Ιράν. Ομολογώ πως είχα αποσπασματικές γνώσεις για το θέμα.

Locus Publicus είπε...

Σωστά τα όσα αναφέρεις για το Ιράν, οι μουλάδες έκαναν "επαναστατική πειρατία, αλλού πηγαίνανε οι Ιρανοί και αλλού βγήκανε.

Η αγωνία της Δύσης να επαναληφθεί το σενάριο στην Αίγυπτο είναι προφανής, και όπως λέει και ο αθεόφοβος, η Δύση επενδύει όσο μπορεί στον Μπαραντέι.

Αλλά οι ακραίες μουσουλμανικές ομάδες θα εμφανιστούν και αυτές. Η αίγυπτος εινα ιδεολογική μήτρα πολλών ακραίων ισλαμικών ομάδων, οι οποίες τώρα μάλλον κρατούν πολύ χαμηλούς τόνους. Σε περίπτωση όμως ελεύθερων εκλογών, θα σαρώσουν, αυτό είναι σίγουρο. Ανησυχητικό είναι ο οτι οι Μουμπαρακ δεν εχει ακόμα φύγει. Πάντως οι εξελίξεις θα είναι τερατώδεις. Εύχομαι να κρατηθεί και η ειρήνη με το Ισραήλ.

Ανώνυμος είπε...

Αν πέσει τελικά ο Μπουμπαρακ, θα πάνε για εκλογές ή θα καταλήξουν σε δικτατορία.
Ας μη ξεχνάμε ότι η Αίγυπτος είναι στην Αφρική όπου τα στρατιωτικά κινήματα βρίθουν και στη Μέση Ανατολή, όπου το θρησκευτικό "κράτος" έχει μεγάλη αποδοχή.

καλημέρα είπε...

Διαβασα με μεγαλο ενδιαφερον όσα γράφεις.
Μάλιστα, χθες συζητούσαμε με το γιο μου για τα γεγονότα στην Αίγυπτο, με ρώτησε-φανταζομαι διαβασε καπου για τα τότε γεγονότα-για το Ιράν, του είπα όσα ήξερα και μου έδωσε την αφορμή να ξαναψάξω στοιχεία που ήξερα ήδη ή τα διαβαζα για πρώτη φορά.
Μερόπη, εχεις ενα χαρακτηριστικό που εκτιμώ πολύ, ψαχνεις τα πραγματα, αναρωτιέσαι, σκεφτεσαι. Και τα κείμενα σου έχουν λινκ, με στελνουν να διαβασω κι άλλα, σε ευχαριστώ πολύ.

Meropi είπε...

-@dyosmaraki μου,
πράγματι πολλά τα ερωτηματικά και δεν μας μένει, παρά να αναμένουμε τις εξελίξεις. Ίδωμεν.

-@Locus μου,
η κατάσταση ρευστή και όλα τα ενδεχόμενα ανοικτά στην Αίγυπτο. Αν πειστεί και φύγει ειρηνικά ο Μουμπάρακ, ίσως να μην φτάσουμε σε ακραίες καταστάσεις που θα επηρεάσουν όλον τον κόσμο και ειδικά εμάς που ζούμε στην Αν. Μεσόγειο.
Διαβάζω πάντως, ότι οι αδελφοί Μουσουλμάνοι δεν είναι τόσο ακραίοι, όσο άλλες ισλαμιστικές ομάδες.

Meropi είπε...

-@Λένα μου,
έχεις δίκιο ότι στη Μ. Ανατολή έχουν πέραση τα θρησκευτικά (ισλαμικά) καθεστώτα, αλλά κάπου διάβασα ότι στην Αίγυπτο οι μουσουλμανικές ομάδες δεν είναι και τόσο ακραίες. Εκεί, υπάρχει και μια σημαντική μερίδα Χριστιανών (Κοπτων) που συμβιοί, ως επί το πλείστον, ομαλά με τους Μουσουλμάνους.

-@Αναστασία μου καλημέρα.
Χαίρομαι που βρήκες την ανάρτηση μου διαφωτιστική. Το ίδιο και η κόρη μου, η οποία γεννήθηκε τη δεκαετία του '80 και, φυσικά, δεν έζησε την εξέλιξη των γεγονότων στο Ιράν.

Ναπoλέων είπε...

Χωρίς να διαφωνώ με το "γενικό" πνεύμα του άρθρου σου, ήθελα να σημειώσω μια ιστορική παράλειψη, που θεωρώ ότι τό ενισχύει:

Την απομάκρυνση του Σάχη το 1950 από τον δημοκράτη Μοσαντέκ και την επαναφορά του το 1953 μετά από αγγλοαμερικάνικο πραξικόπημα εναντίον του Μοσαντέκ το 1953.

Έτσι για να καταλάβουμε ποιός έστρωσε το δρόμο των «θεοκρατών» ισλαμιστών.

Meropi είπε...

-@Ναπολέων μου,
πολύ καλά κάνεις και μας θυμίζεις το Μοσαντέκ. Ο Μοχάμεντ Μοσαντέκ ήταν ένας κοσμικός πολιτικός με βαθιά μόρφωση, μετριοπαθής και δημοκρατικός. Εξελέγη πρωθυπουργός του Ιράν στις 6 Μαΐου του 1951. Χάρη στην κοινοβουλευτική δράση του είχε αναδειχθεί σε ήρωα εθνικών διαστάσεων για τους Ιρανούς αφού τα είχε βάλει, με μεγάλη επιτυχία, με την αγγλοϊρανική εταιρεία πετρελαίου AIOC (νυν BP), μέσω της οποίας οι Βρετανοί επέβαλλαν την πολιτική θέλησή τους στο Ιράν. Η αποφασιστικότητα και ο πατριωτισμός του Μοσαντέκ δεν άρεσαν, όπως ήταν φυσικό, στους Βρετανούς, αφού έχαναν τα κολοσσιαία κέρδη τους από το πετρέλαιο (το 1947 η εταιρεία είχε κέρδη 112 εκατομμυρίων δολαρίων, από τα οποία διέθεσε στο Ιράν τα...7!!!). Έτσι σε συνεργασία με τους Αμερικανούς διοργάνωσαν εναντίον του πραξικόπημα. Έχω την εντύπωση όμως ότι όσο ήταν ο Μοσαντέκ πρωθυπουργός, δεν είχε απομακρυνθεί ο Σάχης, ο οποίος εξακολουθούσε να είναι βασιλιάς. Απλώς, τότε, είχε λιγότερες εξουσίες. Τις εξουσίες τις είχε ο Πρωθυπουργός. Μετά την πτώση του Μοσαντέκ, συγκέντρωσε ο Σάχης πιο πολλές εξουσίες.
Ας σημειωθεί ότι για το πραξικόπημα αυτό ζήτησε ο Ομπάμα συγγνώμη εν έτει ...2009.