Λευκωσία - Lefkosa. Μια επίσκεψη στην "άλλη πλευρά"..

Την τουρκοκυπριακή πλευρά της εντός των τειχών παλιάς Λευκωσίας (Lefkosa στα τούρκικα) είχα επισκεφτεί πάλι το 2005. Τότε είχα περάσει από το «οδόφραγμα» του «Λήδρα Πάλας» με αυτοκίνητο. Όταν όμως η κόρη μου μού πρότεινε να την επισκεφτούμε πάλι μαζί τώρα, αρχές Σεπτεμβρίου, που βρεθήκαμε στην Κύπρο, δεν είπα όχι. Ευκαιρία να δω και το πολυδιαφημισμένο «άνοιγμα» της οδού Λήδρας, σκέφτηκα.


Και να μαι ένα Σάββατο πρωί να δείχνω το διαβατήριο μου σε μια, είναι αλήθεια, όμορφη, αλλά βλοσυρή «αστυνομικίνα» της Τουρκοκυπριακής πλευράς με ωραία στολή. Οι στολές είναι μέρος των δημοσίων σχέσεων του ψευδοκράτους σκέφτηκα
Κάθε φορά που αναγκάζομαι να δείχνω διαβατήριο για να περάσω προς την «άλλη» πλευρά, είναι αλήθεια ότι δεν νιώθω και τόσο άνετα. Αντίθετα, για να χρησιμοποιήσω και έκφραση των παιδιών μου «μου τη δίνει». Θα έρθει άραγε η ώρα που θα επισκεπτόμαστε όποιο σημείο της πατρίδας μας θέλουμε, χωρίς αυτή την εξευτελιστική διαδικασία? Δεν υπήρχε πολύς κόσμος που περίμενε στον «έλεγχο διαβατηρίων» και έτσι σε λίγα μόνο λεπτά βρεθήκαμε προς την «άλλη πλευρά». Η κίνηση στους δρόμους σαφώς λιγότερη από την δική μας ελληνοκυπριακή πλευρά. Τα κτίρια παλιά, λιγότερο συντηρημένα (βλ. κάτω).


Ένα από τα λίγα κτίρια που έχουν συντηρηθεί (εκτός αυτών της γειτονιάς Arabahmet που όπως αναφέρω παρακάτω έχει συντηρηθεί με πόρους της Ε.Ε) είναι και το ιστορικό κτίριο «Μπουγιούκ Χαν» (Büyük Han), δηλαδή το Μεγάλο Χάνι. Το χάνι αυτό κτίστηκε αμέσως μετά την οθωμανική κατάκτηση του νησιού το 1570. Η ημερομηνία ανέγερσής του πιθανόν να είναι το 1572 και ο δημιουργός του ήταν ο Μουζαφέρ πασάς, που υπήρξε ένας από τους στρατηγούς που έλαβαν μέρος στην κατάληψη της Λευκωσίας. Στο χάνι διέμεναν περιπλανώμενοι έμποροι, ταξιδιώτες και προσκυνητές. Με τη Βρετανική κυριαρχία στο νησί (1878), το χάνι χρησιμοποιήθηκε ως κεντρική φυλακή μέχρι το 1893. Αργότερα μέχρι το 1963, στο χάνι διέμεναν άπορες τουρκοκυπριακές οικογένειες και υπήρξε εποχή που στο κτίριο διέμεναν 70 οικογένειες. Σήμερα είναι τουριστικό μέρος με καφετέριες, εστιατόρια και καταστήματα (βλ. τη φωτο πιο κάτω).


Απέναντι από το Μεγάλο Χάνι βρίσκεται ο καθεδρικός ναός της Αγίας Σοφίας. Αν και μερικοί κάνουν λάθος και υπολαμβάνουν ότι πρόκειται για ορθόδοξο ναό, η αλήθεια είναι ότι κτίστηκε ως καθολικός ναός. Πρόκειται για τη μεγαλύτερη και αρχαιότερη γοτθική εκκλησία της Κύπρου (εσωτερικές διαστάσεις 66 μ. Χ 21 μ.). Οι πρώτες εργασίες για την οικοδόμηση του ναού ξεκίνησαν κατά τα πρώτα χρόνια της Φραγκοκρατίας (πιθανόν το 1209) και δήρκεσαν πάνω από 100 χρόνια. Με την κατάληψη της Λευκωσίας από τους Οθωμανούς (1570), ο ναός της Αγίας Σοφίας μετατράπηκε σε μουσουλμανικό τέμενος. Προστέθηκαν δύο μιναρέδες στο δυτικό τμήμα της εκκλησίας. Μεταξύ των δύο μιναρέδων κρεμάστηκαν, τα τελευταία χρόνια, δύο σημαίες, η τουρκική και η «τουρκοκυπριακή» (βλ. τη α΄φωτογραφία πάνω, καθώς και παρακάτω). Τον Αύγουστο του 1954 ο ναός μετονομάστηκε σε τέμενος Σελιμιέ προς τιμήν του Σουλτάνου Σελίμ Β’ (1566 – 1574) επί της εποχής του οποίου κατάκτησαν οι Οθωμανοί την Κύπρο.


Μετά το ναό της Αγίας Σοφίας ή τέμενος Σελιμιέ (διαλέγετε και παίρνετε), επισκεφτήκαμε τη Σκεπαστή Αγορά, ένα μπακλαβατζίδικο και περπατήσαμε στα σοκκάκια που θυμίζουν και λίγο Μοναστηράκι.


Αυτή τη φορά δεν επισκεφθήκαμε τη συνοικία Arabahmet που είναι αλήθεια ότι είναι η πιο γραφική συνοικία της «άλλης πλευράς». Την επισκέφθηκα όμως το 2005 και είπα τώρα να βάλω λίγες φωτογραφίες (κυρίως από το διαδίκτυο) για να τις δείτε κι εσείς. Η συνοικία αυτή έχει παραδοσιακά σπίτια που κτίστηκαν το 19ο και τις αρχές του 20ου αιώνα και κατοικείτο παλιά, κυρίως. από εμπόρους (μεταξύ των οποίων και πολλοί Αρμένηδες και Εβραίοι). Ανακαινίστηκε από κεφάλαια της Ε.Ε. και είναι αλήθεια ότι έγινε πολύ ωραία.



Αυτή ήταν με λίγα λόγια η βόλτα μας. Αφήνοντας πίσω μου την παλιά Λευκωσία της «άλλη πλευράς» θυμήθηκα ότι τα σοκάκια αυτά τα περνούσα και μικρή, πριν το 1964 και τη δημιουργία της «πράσινης γραμμής». Τότε επισκεπτόμασταν με τους γονείς μου τη Λευκωσία, τη Χώρα όπως τη λέγαμε με λεωφορείο της «γραμμής». Η αφετηρία των λεωφορείων του χωριού μας ήταν κοντά στην Αγία Σοφία. Τότε ήμουν ακόμα μικρή και ανέμελη…. Δεν μπορώ να πω ότι ένιωθα τώρα την ίδια ανεμελιά βλέποντας παντού τούρκικες σημαίες. Αχ βρε συμπατριώτες (Τουρκοκύπριοι) πότε θα μπορέσετε να απαλλαγείτε κι εσείς από το βραχνά αυτό που δυστυχώς τον βλέπετε ως προστασία?.
----------------------------------
Προσθήκη:
Η εικόνα με τις αστυνομικίνες δεν απεικονίζει, όπως λανθασμένα εξέλαβα, Τουρκοκύπριες, αλλά Ελληνοκύπριες αστυνομικίνες. Τις φωτογραφίες τράβηξε ο PhilKl (blogger Karalis) από την παρέλαση της 1ης Οκτωβρίου του 2007 , πράγμα που μου το επισήμανε ο ίδιος. Υπάρχει εδώ. Εγώ όμως την πήρα από κάπου αλλού που δεν θυμάμαι τώρα από πού και έτσι έγινε το λάθος. Πάντως οι στολές που είδα των Τουρκοκυπρίων μοιάζουν με τις στολές αυτές. Ζητώ συγγνώμη από το δημιουργό και από σας για το λάθος.