Αλήθεια, τι είναι για μένα η Πρωτομαγιά?

Ξημέρωσε Πρωτομαγιά! Μια αργία παράξενη. Δεν είναι συνδεδεμένη ούτε με θρησκευτική γιορτή (εκκλησίες, κεριά, ψαλμωδίες κλπ), ούτε με εθνική γιορτή (παρελάσεις, πατριωτικές ομιλίες, «κλαπατσίμπαλα» κλπ). Αναρωτήθηκα τι ήταν και τι είναι για μένα η Πρωτομαγιά. Στα παιδικά μου χρόνια ήταν εξοχή, λουλουδάκια και μαγιάτικα στεφάνια. Από τα φοιτητικά και μετέπειτα νεανικά μου χρόνια η αργία άρχισε να παίρνει για μένα το πραγματικό της νόημα, αυτό της Εργατικής Πρωτομαγιάς.

Σήμερα λοιπόν από το πρωί περιδιαβαίνω το διαδίκτυο και διαβάζω τα σημαντικότερα γεγονότα που έχουν σχέση με τη μέρα αυτή.

• Σικάγο 1886. Την 1^η Μαΐου 1886 έγιναν στις ΗΠΑ απεργιακές κινητοποιήσεις και διαδηλώσεις με αίτημα τη μείωση των ωρών εργασίας και σύνθημα «Οχτώ ώρες δουλειά, οχτώ ώρες ανάπαυση, οχτώ ώρες ύπνο». Μέχρι τότε, να φανταστείτε, δεν υπήρχε καθιερωμένο ωράριο εργασίας. Οι εργαζόμενοι εργάζονταν όσες ώρες ήθελε ο κάθε εργοδότης, 7 ημέρες την εβδομάδα. Στο Σικάγο συμμετείχαν 80.000 – 90.000 διαδηλωτές με επικεφαλής το συνδικαλιστή (αναρχικό) Άλμπερτ Πάρσονς, τη γυναίκα του και τα εφτά παιδιά του. Αντίθετα με αυτό που πιστεύουν πολλοί, εκείνη τη μέρα δεν χύθηκε αίμα. Το αίμα χύθηκε στις 3 και 4 Μαΐου. Στις 3 Μαΐου χύθηκε αίμα όταν η Αστυνομία και Μπράβοι της επιχείρησης επενέβησαν σε απεργία στο Εργοστάσιο Μακ Κόρμικ. Σκότωσαν 4 απεργούς και τραυμάτισαν πολλούς. Στις 4 Μαίου σε νέα ειρηνική διαδήλωση των εργατών στο Σικάγο, οι Αστυνομικοί έλαβαν εντολή να διαλύσουν βίαια τη διαδήλωση και άρχισαν να απωθούν τους διαδηλωτές. Τότε ρίφθηκε μια χειροβομβίδα (κατ’ άλλους βόμβα) προς την πλευρά των Αστυνομικών. Ήταν η αρχή του μακελειού. Η Αστυνομία άρχισε να πυροβολεί αδιάκριτα κατά του πλήθους των διαδηλωτών. Σκοτώθηκαν τόσο Αστυνομικοί, όσο και διαδηλωτές. Συνελήφθησαν πολλοί από τους οργανωτές της διαδήλωσης. Επακολούθησε δίκη και καταδίκες σε θάνατο. Για περισσότερες λεπτομέρειες διαβάστε μια πολύ ωραία ανάρτηση του @φίλου μου του Αθεόφοβου εδώ. Είναι αξιοσημείωτο ότι η Εργατική Πρωτομαγιά εορτάζεται επίσημα σε πάρα πολλές χώρες, όχι όμως στις ΗΠΑ. Εκεί καθιερώθηκε μια, ας την πούμε έτσι, αντιγιορτή. Ονομάζεται «Ημέρα του Νόμου».
• Ελλάδα 1892. Στη χώρα μας γιορτάζεται για πρώτη φορά η Εργατική Πρωτομαγιά με πρωτοβουλία του Κεντρικού Σοσιαλιστικού Συλλόγου του Σταύρου Καλλέργη το έτος 1892. Το 1893 η γιορτή έγινε 2 Μαίου (ημέρα Κυριακή) στο Παναθηναϊκό Στάδιο και είχε μεγαλύτερη επιτυχία από τον πρώτο εορτασμό (αυτό του 1892). Ενέκριναν μάλιστα και ψήφισμα που είχε κατά λέξη ως εξής: «Συνελθόντες σήμερον την 2 Μαΐου ημέραν Κυριακήν και ώραν 5 μ.μ. εν τω Αρχαίω Σταδίω οι κάτωθι υπογεγραμμένοι μέλη του "Κεντρικού Σοσιαλιστικού Συλλόγου" και υπό μισθόν πάσχοντες εψηφίσαμεν: Α) Την Κυριακήν να κλείωσι τα καταστήματα, καθ' όλην την ημέραν, και οι πολίται ν' αναπαύωνται. Β) Οι εργάται να εργάζωνται 8 ώρας την ημέραν. Γ) Ν' απονέμηται σύνταξις εις τους εκ της εργασίας παθόντας και καταστάντας ανικάνους προς διατήρησιν εαυτών και της οικογενείας των. Δ) Το συμβούλιον του "Κεντρικού Σοσιαλιστικού Συλλόγου" να επιδώση το ψήφισμα εις την Βουλήν….». Ας σημειωθεί ότι το ψήφισμα επιδόθηκε στη Βουλή την 1η Δεκεμβρίου από το σοσιαλιστή ηγέτη της εποχής Σταύρο Καλλέργη. Εκείνη τη μέρα μάλιστα έγινε και ένα επεισόδιο που οδήγησε στη σύλληψη του. Να πώς έγινε. Μετά την επίδοση του ψηφίσματος, ο Καλλέργης ανέβηκε στα δημοσιογραφικά θεωρεία της Βουλής και περίμενε με ανυπομονησία την ανάγνωση του ψηφίσματος. Ο Πρόεδρος της Βουλής κωλυσιεργούσε διαβάζοντας άλλες ανακοινώσεις και αναφορές «περί ανέμων και υδάτων», όπως έγραψε αργότερα στο «Σοσιαλιστή» ο Καλλέργης. Τότε ο τελευταίος διαμαρτυρήθηκε μεγαλόφωνα, με αποτέλεσμα να συλληφθεί για διατάραξη της Συνεδρίασης και να καταδικαστεί σε φυλάκιση 10 ημερών.
• Θεσσαλονίκη 1936. Τα γεγονότα ξεκίνησαν γύρω στο Φεβρουάριο, με κατάληψη ενός εργοστασίου ύστερα από την απόρριψη των αιτημάτων των εργατών και συνεχίστηκε με συμπαράσταση καπνεργατών από άλλα εργοστάσια. Εναντίον τους χρησιμοποιήθηκε τόσο η αστυνομία όσο και ο στρατός. Δεν υπήρχε κεντρική συγκέντρωση, αλλά μικρές συγκεντρώσεις με ομιλητές σε διάφορα μέρη της πόλης. Σε μια συγκέντρωση στη διασταύρωση Εγνατίας και Βενιζέλου, χωροφύλακες πυροβόλησαν και σκότωσαν 7-8 εργάτες. Σ' αυτό το σημείο έχει στηθεί το μνημείο του καπνεργάτη. Με πυροβολισμούς προσπάθησαν να διαλύσουν και τις άλλες συγκεντρώσεις και συνολικά είχαμε τουλάχιστον 12 νεκρούς και 300 τραυματίες. Οι δολοφονίες των εργατών ήταν η έμπνευση του Γιάννη Ρίτσου για τον "Επιτάφιο".
• Πρωτομαγιά 1944. Τη μέρα αυτή ο κατοχικός στρατός των Γερμανών, εκτέλεσε 200 Έλληνες αγωνιστές στο σκοπευτήριο της Καισαριανής. Ανάμεσα τους και το Ναπολέοντα Σουκατζίδη που εκτελούσε χρέη διερμηνέα στο Στρατόπεδο του Χαϊδαρίου. Η αναφορά του ονόματος του στη λίστα των μελλοθανάτων της 1ης Μαΐου 1944 προκάλεσε μεγάλη κατάπληξη και δέος στους κρατουμένους του Χαϊδαρίου. Ο ίδιος αποδέχθηκε τη μοίρα με ένα χαμόγελο και παρέδωσε τη σφυρίχτρα και τα χαρτιά του στον βοηθό διερμηνέα Θανάση Μερεμέτη λέγοντάς του: «Θανάση, μη ξεχνάς ποτέ πως είσαι Έλληνας κρατούμενος και εξυπηρετείς Έλληνες αγωνιστές. Να είσαι πάντα καλός και μαλακός μαζί τους. Στο πρόσωπό σου τους αποχαιρετώ όλους». Πρέπει να σημειωθεί ότι ο Karl Fischer, ο Διοικητής του Στρατοπέδου, πρότεινε στον Σουκατζίδη να του χαρίσει τη ζωή, εκτελώντας αντί γι' αυτόν κάποιον άλλο κρατούμενο. Αυτός αρνήθηκε κατηγορηματικά. Το σκέφτομαι αυτό και ανατριχιάζω. Θα είχα εγώ άραγε τη δύναμη να αρνηθώ? Δεν ξέρω, δεν είμαι σίγουρη.
• Πρωτομαγιά 1976. Αυτή τη μέρα είχαμε το θάνατο του Αλέκου Παναγούλη σε τροχαίο. Ο Αλέκος Παναγούλης έχει μείνει στην ιστορία ως σύμβολο της αντίστασης κατά της χούντας για την απόπειρα δολοφονίας ενάντια στο δικτάτορα Γεώργιο Παπαδόπουλο, τον Αύγουστο του 1968. Είχε συλληφθεί άμεσα, πέρασε από δίκη και είχε τελειώσει την απολογία του με τη φράση "Δεν υπάρχει, κύριοι στρατοδίκαι, ωραιότερο κύκνειο άσμα για κάθε αγωνιστή, από τον επιθανάτιο ρόγχο μπροστά στα πολυβόλα του εκτελεστικού αποσπάσματος της τυραννίας". Η παγκόσμια κατακραυγή απέτρεψε την εκτέλεση του. Η αμνηστία που έδωσε ο Παπαδόπουλος τον Αύγουστο του 1973 κάλυπτε και τον Αλέκο Παναγούλη. Ο θάνατος του στο τροχαίο ατύχημα χαρακτηρίζεται από πολλούς ύποπτος, επειδή μόλις λίγο καιρό πριν το θάνατό του, είχε φέρει στη δημοσιότητα στοιχεία από τα μυστικά αρχεία της ΕΣΑ. Ποια είναι η δική μου γνώμη? Ως νομικός δεν μπορώ παρά να πω ότι δεν υπάρχουν αποδείξεις ότι ήταν κάτι άλλο από ατύχημα.

Σήμερα την Πρωτομαγιά του 2009 ένα όνομα μου ήρθε στο μυαλό. Αυτό της Κωνσταντίνας Κούνεβα. Της συνδικαλίστριας στο χώρο των ιδιωτικών συνεργείων καθαρισμού που, όπως όλοι ξέρουμε, από το Δεκέμβριο του 2008 που δέχτηκε τη δολοφονική επίθεση με βιτριόλι, βρίσκεται ακόμα στο νοσοκομείο «Ευαγγελισμός» και αγωνίζεται για την αποκατάσταση της υγείας της.

Σου εύχομαι Καλό Κουράγιο Κωνσταντίνα και σύντομα να γυρίσεις στο εργατικό κίνημα που σε χρειάζεται. Με συγκίνηση έμαθα ότι όταν πληροφορήθηκες την πρόταση του ΣΥΡΙΖΑ για μια θέση στο ευρωψηφοδέλτιο του, την απέκρουσες απαντώντας ότι η μόνη θέση στην οποία επιθυμείς να εκλεγείς είναι αυτή στο σωματείο των εργατών καθαριότητας!!