Πανεπιστημιακό Άσυλο. Αναγκαιότητα ή απολίθωμα?

Άσυλο! Μια λέξη με αρχαίες ελληνικές ρίζες. Κατά το «Λεξικό της Νέας Ελληνικής Γλώσσας» του Γ. Μπαμπινιώτη, έκδ. Β, σημαίνει ιερός και απαραβίαστος τόπος. Παράγεται δε από το α –στερητικό + συλώ = λεηλατώ. Τι ειρωνεία! Όσον αφορά το πολυσυζητημένο Πανεπιστημιακό Άσυλο έχει καταντήσει σήμερα συνώνυμο της λεηλασίας, χωρίς το α το στερητικό!

Ας αρχίσουμε από τη νομοθετική ρύθμιση του Πανεπιστημιακού Ασύλου που ρυθμίζεται με το άρθρο 3 του Νόμου 3549/2007. Ορίζει λοιπόν το σχετικό άρθρο:

Ακαδημαϊκές ελευθερίες και ακαδημαϊκό άσυλο

1. Στα Ανώτατα Εκπαιδευτικά Ιδρύματα κατοχυρώνεται η ακαδημαϊκή ελευθερία στην έρευνα και διδασκαλία, καθώς και η ελεύθερη έκφραση και διακίνηση των ιδεών.

2. Δεν επιτρέπεται η επιβολή ορισμένων μόνον επιστημονικών απόψεων και ιδεών και η διεξαγωγή απόρρητης έρευνας.

3. Το ακαδημαϊκό άσυλο αναγνωρίζεται για την κατοχύρωση των ακαδημαϊκών ελευθεριών και για την προστασία του δικαιώματος στη γνώση, τη μάθηση και την εργασία όλων ανεξαιρέτως των μελών της ακαδημαϊκής κοινότητας των Α.Ε.Ι., και των εργαζομένων σε αυτά, έναντι οποιουδήποτε επιχειρεί να το καταλύσει.

4. Το ακαδημαϊκό άσυλο καλύπτει όλους τους χώρους του Α.Ε.Ι. στους οποίους γίνεται εκπαίδευση και έρευνα. Οι χώροι αυτοί καθορίζονται με απόφαση και ευθύνη της Συγκλήτου για τα Πανεπιστήμια και της Συνέλευσης για τα Τ.Ε.Ι.. Δεν επιτρέπεται η επέμβαση δημόσιας δύναμης στους παραπάνω χώρους, παρά μόνο κατόπιν πρόσκλησης ή άδειας του αρμόδιου οργάνου του Ιδρύματος και με την παρουσία εκπροσώπου της δικαστικής αρχής.

5. Αρμόδιο όργανο για την πρόσκληση ή άδεια της προηγούμενης παραγράφου είναι το Πρυτανικό Συμβούλιο για τα Πανεπιστήμια και το Συμβούλιο για τα Τ.Ε.Ι., με δικαίωμα ψήφου όλων των μελών τους. Τα όργανα αυτά συνέρχονται αμέσως, αυτεπαγγέλτως ή μετά από καταγγελία. Το αρμόδιο όργανο αποφασίζει κατά πλειοψηφία, τηρουμένων των διατάξεων του Εσωτερικού Κανονισμού του οικείου ιδρύματος και του Κώδικα Διοικητικής Διαδικασίας.

6. Επέμβαση δημόσιας δύναμης χωρίς την άδεια του αρμόδιου οργάνου του Α.Ε.Ι. επιτρέπεται μόνον εφόσον διαπράττονται αυτόφωρα κακουργήματα ή αυτόφωρα εγκλήματα κατά της ζωής.

Διαβάζοντας προσεκτικά το νόμο παρατηρώ και αναρωτιέμαι:

Η ακαδημαϊκή ελευθερία στην έρευνα και διδασκαλία, καθώς και η ελεύθερη έκφραση και διακίνηση των ιδεών κατοχυρώνονται επαρκέστατα συνταγματικά με τα άρθρα 14 και 16 του Συντάγματος. Δεν είμαι σίγουρη ότι υπάρχει, σήμερα τουλάχιστον, ανάγκη να κατοχυρωθούν επιπλέον με το άβατο του Πανεπιστημιακού χώρου. Είναι αλήθεια ότι το Πανεπιστημιακό Άσυλο άρχισε να αποκτά μια κάποια σημασία κατά τη μετεμφυλιακή περίοδο. Τότε τουλάχιστον είχε νόημα η προστασία της πανεπιστημιακής ζωής έναντι στην αστυνόμευση και το χαφιεδισμό που ανθούσε. Είχε νόημα και κατά την περίοδο της Δικτατορίας, κατά την οποία όμως είχε καταλυθεί κάθε έννοια του κράτους δικαίου. Σήμερα όμως έχει κάποιο νόημα? Περιφρουρεί το χώρο από την αστυνόμευση της σκέψης ή μήπως αντίθετα απειλεί την ίδια την πανεπιστημιακή κοινότητα και σκέψη?

Είναι αλήθεια ότι με το νέο νόμο έχει κάπως απλουστευθεί η διαδικασία για την κλήση της Αστυνομικής Αρχής προς επέμβαση. Αφενός μεν η απόφαση λαμβάνεται πια κατά πλειοψηφία και δεν απαιτείται ομοφωνία και συνεπώς και συναίνεση του εκπροσώπου των φοιτητών που απαιτείτο με το νόμο 1268/1982 και η οποία ας σημειωθεί σχεδόν ποτέ δεν δινόταν. Αφετέρου δεν απαιτείται άδεια για επέμβαση σε περίπτωση αυτόφωρων κακουργημάτων ή αυτόφωρων εγκλημάτων κατά της ζωής. Και πάλι όμως η διαδικασία παραμένει σχετικά δυσκίνητη, με αποτέλεσμα μέσα στον πανεπιστημιακό χώρο, πλην των λεγόμενων «αντιεξουσιαστών» που καταστρέφουν και λεηλατούν, να βρίσκουν καταφύγιο κάθε είδους εγκληματίες. Από διακινητές ναρκωτικών μέχρι εκβιαστές και κοινοί κλέφτες.

Υποστηρίζεται από πολλούς ότι η διαφύλαξη του πανεπιστημιακού χώρου εναπόκειται στα Πρυτανικά Συμβούλια που με απόφαση τους μπορούν να καλούν την Αστυνομική Αρχή να επεμβαίνει. Χμμ, πέραν του ότι μέχρι να ληφθεί η απόφαση αυτή μεσολαβεί αρκετός χρόνος, κατά τον οποίο η καταστροφή μάλλον έχει επέλθει, επιπλέον παρατηρείται ένας σκεπτικισμός εκ μέρους των Πρυτανικών Αρχών ως προς την σκοπιμότητα της κλήσης της Αστυνομικής Αρχής. Και τούτο γιατί διστάζουν, φοβούνται (ναι ναι φοβούνται) γνωρίζοντας ότι αυτό θα επισύρει τη μήνιν των ομάδων και φοιτητικών παρατάξεων που θέλουν το άβατο για διάφορους λόγους. Και αν οι «ομάδες» αυτές χολωθούν μπορούν κυριολεκτικά να τινάξουν στον αέρα την ομαλή λειτουργία του Πανεπιστημίου.

Με τούτα και με κείνα φτάσαμε σήμερα στη «Δημοκρατική Ελλάδα» μειοψηφικές ομάδες, χρησιμοποιώντας ένα νόμο που υποτίθεται προστατεύει την ελεύθερη σκέψη, να κτυπούν ανενόχλητοι τον Πρύτανη του Πανεπιστημίου Αθηνών και να τον στέλλουν στην εντατική μονάδα του νοσοκομείου, να κτίζουν το γραφείο του Πρύτανη του Πανεπιστημίου της Θράκης, να ξυλοφορτώνουν τον πανεπιστημιακό δάσκαλο Πανούση, να καταστρέφουν και κυρίως να λεηλατούν. Αναρωτιέμαι λοιπόν πού πήγε το στερητικό α που αναφέρω στην αρχή της ανάρτησης μου.

Τελειώνοντας θέλω να αναφέρω ότι δεν τρέφω αυταπάτες. Δεν θεωρώ ότι η ελεύθερη επέμβαση της Αστυνομίας στους Πανεπιστημιακούς χώρους θα λύσει, ως δια μαγείας, το πρόβλημα. Εξάλλου δεν το έλυσε μέχρι τώρα, τουλάχιστον όχι αποτελεσματικά, στους εκτός Πανεπιστημίου δρόμους, στις πλατείες, στα γήπεδα…. Όμως, βρε αδελφέ, τουλάχιστον το φαινόμενο θα περιοριστεί, νομίζω, έστω και λίγο. Θα αποθαρρυνθούν μερικές δυναμικές μειοψηφίες να οργανώνουν επιθέσεις και καταστροφές μέσα στους Πανεπιστημιακούς χώρους και να νιώθουν ασύδοτες και ελεύθερες να λεηλατούν. Να χρησιμοποιούν την ασυλία για να προβαίνουν σε συλήσεις. Κουραστήκαμε πια να πληρώνουμε τα σπασμένα!